Abside Iglesia Moriello de Sampietro

Abside Iglesia Moriello de Sampietro
Abside Iglesia Morillo de Sampietro

jueves, 23 de febrero de 2012

SEQUERO Y MAS SEQUERO





O tiempo ya s´en pasa. Dende o mes de nobiembre no n´ha caiu ni una gota (d´augua) y as aireras l´han secaú todo. Os sementeros de trigo y ordio son cuasi perdius y os animals no troban ni brenca. Agora se diz que o cambio climatico pero si rechiramos ta atrás en o tiempo, nos trobamos un montón de ermitas y santos por toz os puestos ta os que s´acudiba a pedir cuasi siempre augua.
Amás paez que no se les perdonaba si no feban pleber, y belún como S. Beturián remataban a nobena en o cumo de Fuensanta.
San Urbez amagaú en o cañón de Añisclo, A Birchen de A Sierra, San Betorián, Santa Baldesca, Santa Marina, A Birchen de as Viñas, Sta María d´a Nuez, Birchen d´a Peña... son os dioses de os labradors, de as chens que han de sembrar, cudiar güellas u treballar a lomo calién ta precuranos
a toz, o pan de cada diya.

domingo, 19 de febrero de 2012

MAS DICHOS

Si a candelera plora l´ibierno afora,y si no plora ni aentro ni afora.
En pasar a candelera o gurrión n´a canalera.
En febrero siete sayas y un sombrero.
Siembrame cuando querrás que entre S. Chuán y S.Pedro me segarás.
Si en marzo fa calor, mal año ta o labrador.
Si marzo no marzea, abril acantalea.
Si marzo no marzea, ta abril u mayo queda.
En marzo, l´augua en un capazo.
No pasará martes grass, que a luna no chirás.
Largo ixuto, largo blando.-- Largo sequero, largo mojaú.



ATROS TIEMPOS




domingo, 12 de febrero de 2012

SIEMPRE CHARRAR DE O TIEMPO


Con a crisis denzima de os tozuelos, y o panorama de recortes y sablazos ta os nuestros dreitos, y toz os betuperios que no se podeban ni prexinar fa unas añadas... Y a la fin paez que solo sapemos charrar de o tiempo. Que si fa frío, que si en ba a fer, que si nieba, que si no nieba...
Nunca ha plebiu a gusto de toz, y siempre se ha dicho que en no saper de qué, charrar de o tiempo.
Pero no se alcanza a prexinar por qué ixe intrés en informanos de as bolismas que cayen en a sierra de Madrí, u astí u en l´atro puesto. Agora no plebe, ixo sí que ye ta espantase una miqueta, pero, si siempre ha feito o que a quiesto y no bi-ha soluzión que yo sepa, ta que rechirar y rechirar ixa realidá?.
O que quiero dezir ye, que o tiempo siempre a siú conzietero, frío siempre n´ ha fecho, siempre ha chelaú, nos ha rebozaú de nieú y atras añadas en ha caiú poca ¿no será que ista soziedá s´ha creaú unas nezesidáz sin apercazar ixos conzietos?.
Siempre ha abiú sequeros, plebidas, bulturnos, cheladas, nebazos pero a temporadas paez que solo bi-ha ixo.
A berdá ye, que semos fartos, y ye prou triste de que en a era de as comunicazións no se charre mas que de desgrazias, y de... o tiempo.

domingo, 5 de febrero de 2012

DICHOS DE FEBRERO

Os dichos y as mazadas de a fin de l´ibierno tos han feito muito goyo.

Uey me beniba ta o tozuelo, un cuento u falordieta que solo l´he sentiú contar en o mio lugar de ninona.
Yera os zagueros diyas de febrero y un pastor botiaba de beyer que eba feito güen tiempo y teneba os corderos fartos y gordos. Charrando con Febrero le dizió:
- Ah, estiaño tas comportaú y no mas feito escalatrir con os animals.
- Por charrar sin saper, o que dizes, bas a saper o que ye febrero. Dentre dos diyas que me quedan y dos que le pido a Marzo, no t´ha de quedar ni un cordero en o rabaño.

Y de astí salen os dichos:
Si no por febrero, toz serían ganaderos.
No digas corderé que no pase S. CHusé, y no digas corderada si a Virchen de Marzo (24) no ye pasada.

Claro, que antonzes os animals eban de pasar con a yerba de difuera, y no teneban priensos "liofilizados".

sábado, 4 de febrero de 2012

A FERIETA EN L´AINSA


A ferieta de l´Ainsa.
Atra bez a Plaza Mayor d´o lugar, tornará a ser plena de cosas ta chintar y os baixos d´o Castillo, plenos d ´animals. Os que retornan semientes y animals, de siempre, d´o país.
Y a la fin, toz os trastes que podaz prexinar son en a ferieta. A más gran alegria ye biyer a Plaza de l´Ainsa emplegada ta o que fué creyada, ta feriar y mercadiar.
Semientes, reparto de carrascas ta os ninóns, trufas, subastas d´animals y plantas, caldo de gallina d´o Sobrarbe. Tamién diz que bi-habrá carne de betiella pirinenca.
Os ninóns y ninonas han a tradicional corrida d´a Ferieta.
Un diya ta acudir ta l´Ainsa y bebir tót ixo con intensidá u como diz Molinero, con fuertor.