Abside Iglesia Moriello de Sampietro

Abside Iglesia Moriello de Sampietro
Abside Iglesia Morillo de Sampietro

viernes, 5 de junio de 2015

DE O BURO CON BUEÑA TA OS TRASLARVES Y OS NÚCLEOS DE FECUNDACION


En casa nuestra, siempre eba abiú abelletas. Yera un treballo, que cuasi siempre feba yayo: armar arnas, preparar arnas, limpiar arnas... Aún me paez que lo beigo, dimpués de fer una cesta larga con cañas, asentase en una banqueta en o sol y reboza-la con buro y bueña de baca por aentro. No eba de biese cosa de luz, ni un foraú, dimpués en a punta, un piello (piedra picada redonda) que s'apegaba tamién con bueña y cerraba l'arna por una punta, l'atra que s'eba de cerrar dimpués de entrar as abellas, se le deixaba unos foraús (ludidor) picaús en a piedra redonda. En ixa "fortaleza" bebiban as abellas y feban os panals con a cera y a miel que se les podeba sacar con muito fumo, en a sanmigalada.
Yayo deziba que si podese biyer un arna por aentro, feba u daba, o que fuese. Qu'en Franzia eba conoxiú un ombre, con una de cristal, y ascape l'en eban rebozaú de zera y no se bieba cosa.
Cuan saliba un enxambre, y no se paraba, lo enrestíba-nos, fendo rudio con dos pedretas, u tirando zarpaús de tierra. Dimpués replegalas ta un arna limpia, a paladas con una sartén de o mango curto. Ande se bi-eba un rebullón; astí ba a reina, me deziban. Pero nunca en bide garra, siempre a resguardo de toz os mals...
A chen de o lugar, y de atros puestos, replegaba a miel como una merezina, y la cambeaban por atros presentes: patatas, quesos de güella, dineros, u cosas que se estimaban proú, parellanas con a miel.


Dimpués de tiempo qu'en tenébanos pocas, o mío fillo, ha quiesto treballar con as abellas, ha remataú de estudiar y torna ta casa, no ha puesto bier una cosa que l'aiga enlucernaú más que aprender os aministers  ta criar ixos animals que fan tantismo bien, y que pocas bezes se les reconoce. Diz que ye o treballo mas majo de o mundo. Dificil, pero mui majo.
Uey, l'industria fa unas arnas perfeutas, que fazilitan muchismo os treballos, les posan unos marcos con finismas capas de zera, que ellas continan estirando, perfeutas arquitectas y piqueras, treballan contino, y con o que se sape agora, se les fa fer polidezas. En unas arnas chicorronas, con unos cados largos, pone as larvas y les fa fer reinas, se fabrica os enxambres, y tamién fan miel, y robillo (un regalo, un tesoro)
Ye un treballo minucioso, que precisa conozimiento y entrar una miqueta en os ritmos de a naturaleza.
Tamién emos feito dos arnas de cristal, y no nos las han embadurnaú de propoleos como  deziba yayo.
Paco feba fotos cuan yéranos con os treballos, y bi-ha fotos ta bier y no parar: de os enxambres, de o robillo, de a reina naciendo, de as abelletas danzando, de o moscardo...
Comenzipiamos l'añada criando reinas ta fer enxambres y cambear as reinas biellas en as nuestras arnas. Isto nos fa aber siempre reinas chobens en plena produzión.
As reinas las femos criar, selezionando "larvas" (cucos que se fan de a puesta de a reina) de menos de 8 oras, de as nuestras arnas más güenas, y posandolas n'un arna que no tienga reina. A partir de ixe cuco (larva) as abellas s'en farán atra nueba.
O dia 11 nace a reina, y la posamos n´una caixa chiqueta (núcleo de fecundación) con unas poquetas abellas ta alimentala.
A reina fa unos buelos ta aparease os 10 dias dimpués de nazer.
14 dias dimpués, femos a comprobación de que a reina empieza a poner güegos. Ya se puede poner en os enxambres, ta cambear as biellas, u ta bendela. Ye a cría de reinas.